نیروهای حکومتی در ایران از چه سلاح‌هایی علیه معترضان استفاده می‌کنند؟

آمارهای اعلام شده توسط منابع حقوق بشری حکایت از آن دارد که در ۷۰ روز نخست اعتراضات در ایران دست‌کم ۴۴۸ تن، از جمله ۶۳ کودک جانشان را از دست داده‌اند. این به معناست که از آغاز اعتراضات تا روز چهارم آذر ۱۴۰۱، به طور میانگین روزانه ۶ شهروند از جمله یک کودک توسط نیروهای حکومتی کشته شده‌اند. 

لینک نمودار

اما نیروهای حکومت در سرکوب خود به غیر از ضرب و جرح و حتی کشتن مردم با باتون و چوب دستی از چه سلاح‌های گرم دیگری استفاده کرده‌اند؟

بررسی‌های داده‌های باز ایران نشان می‌دهد که تا کنون کاربرد حداقل ۶ نوع سلاح گرم توسط منابع رسانه‌ای* گزارش شده است - سلاح‌هایی که برخی از آن‌ها رسما در گروه سلاح‌های جنگی دسته‌بندی می‌شوند و برخی دیگر، هرچند جزو سلاح‌های جنگی به حساب نمی‌آیند، نحوه استفاده از آن‌ها در عمل باعث کشته شدن شهروندان معترض شده است. 

۱- کلاشنیکف 
کلاشنیکف، یکی از رایج‌ترین سلاح‌های کشنده جنگی است که در اختیار تمام بخش‌های نیروهای نظامی - انتظامی جمهوری اسلامی قرار دارد. این سلاح ریشه روسی دارد، اما گزارش‌هایی از تولید داخلی و همچنین واردات انواع کلاشنیکف از روسیه منتشر شده است. 
در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ تصاویر و گزارش‌های زیادی از بکارگیری این سلاح مجهز به گلوله‌های جنگی برای سرکوب اعتراضات منتشر شده است. 

لینک اینفوگرافی

۲- تک‌تیرانداز دراگانوف
دراگانف، تفنگ تک‌تیرانداز نیمه‌خودکار دوربین‌دار ساخت اتحاد جماهیر شوروی است. این سلاح جنگی کشنده و عملکرد آن شبیه کلاشینکف است. گزارش‌هایی مبنی بر تولید و تجهیز این سلاح در داخل ایران منتشر شده است. 
در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ گزارش‌های از هدف قرار دادن معترضان، سلاح‌ تک‌تیرانداز منتشر شده است. رادیو زمانه با بررسی این تصاویر تایید کرده که سلاح تک‌تیرانداز به کار رفته در اعتراضات، دراگانف است.  

لینک اینفوگرافی

۳- تپانچه و سلاح کمری 
تپانچه یا سلاح کمری یکی از سلاح‌های رایج نیروهای نظامی - انتظامی و امنیتی در جمهوری اسلامی است. انواع گوناگون کلت کمری در داخل ایران ساخته می‌شود. 
در جریان اعتراضات ۱۴۰۱، تصاویری از ماموران نیروی انتظامی در حال استفاده از سلاح کمری برای شلیک به معترضان منتشر شده است. 

لینک اینفوگرافی

۴- انواع تفنگ ساچمه‌زنی شاتگان (با کالیبر ۱۶)
تفنگ ساچمه‌زنی یا شات‌گان، پراستفاده‌ترین سلاح نیروهای جمهوری اسلامی برای سرکوب اعتراضات ۱۴۰۱ است. 
در جریان اعتراض‌های ۱۴۰۱، نیروهای انتظامی و نظامی، به گونه‌ای مرگبار از شات‌گان استفاده کرده‌اند.

تفنگ ساچمه‌زن در شرایط عادی برای انسان مرگبار نیست، اما می‌توان آسیب‌های شدید و بعضا دائمی ایجاد کند و البته بسته به نوع گلوله و نحوه استفاده کسی که تفنگ را در دست گرفته، برای انسان خطر مرگ دارد. 

گزارش‌های مستند حکایت از آن دارد که در اعتراضات ۱۴۰۱ نیروی نظامی - امنیتی از انواع گلوله‌هایی استفاده کرده‌اند که برخی از آنها به صورت نامشخصی از سوی شرکت‌های غربی تامین شده است. 

۴-۱ - گلوله‌های پرنده‌زن (birdshot) از ساچمه‌های ریز تشکیل می‌شوند. از این گلوله‌های عموما برای شکار پرندگان استفاده می‌شوند. بُرد این گلوله کمتر از ۵۰ متر است. 

۴-۲- گلوله درشت (buckshot) بُرد کوتاه‌تری دارند اما اثر آن‌ها بیشتر است و می‌تواند منجر به مرگ شود.  بُرد این گلوله کوتاه (۳۵ متر) است. 

۴-۳- گلوله تک‌ساچمه (slug) قوی‌ترین نوع گلوله شاتگان به حساب می‌آید که حاوی تک ساچمه نسبتا بزرگ است. این گلوله مرگبار و بُرد آن تا ۱۰۰ متر است. 

لینک اینفوگرافی

۵- تفنگ‌های پینت‌بال 
پلیس ضدشورش در استفاده از پینت‌بال سابقه دارد. این سلاح اگرچه کشنده نیست، اما دردناک است و می‌تواند باعث آسیب‌ به نقاط حساس مانند صورت و چشم‌ها شود. 
گزارش‌های زیادی از استفاده از این سلاح در اعتراضات ۱۴۰۱ و مجروح شدن معترضان منتشر شده است. 

۶- پرتابگرهای دستی و کمری
نارنجک‌‌اندازهای دستی، سلاح‌هایی هستند که برای پرتاب گاز اشک‌آور و سایر مواد دودزایی استفاده می‌شود تا بتوانند تجمعات را پراکنده کنند.
پرتابگرها یکی از تجهیزات رایج ضدشورش در تمام دنیا هستند. در اعتراض‌های ۱۴۰۱، گزارش‌هایی از استفاده از این تجهیزات از فاصله بسیار نزدیک علیه معترضان منتشر شده است. 

لینک اینفوگرافی

* برای نوشتن این مطلب، از اطلاعات و داده‌های منابع معتبر رسانه‌ای از جمله ایران‌وایر، فرانس‌۲۴ و رادیوزمانه استفاده شده است.