آیا تعداد مساجد در تهران کافی نیست؟
مقام‌های شهرداری تهران می‌گویند تهران با کمبود مسجد مواجه است و برای رفع این «کمبود» باید ۴۰۰ مسجد دیگر در پایتخت ساخته شود، با این حال بررسی‌های پایگاه دادههای باز ایران نشان می‌دهد اگرچه متوسط تعداد مساجد در تهران کمتر از میانگین کشوری است، اما سطح اشغال و مساحت مساجد در شهر تهران چشمگیر است؛ به طوری که به ازای هر ۳۲۵ متر مربع از سطح شهر، یک متر مسجد وجود دارد.
تعداد مساجد تهران چقدر است؟
پاسخ دقیق به این سوال مشخص نیست. با اینکه در سال‌های اخیر پروژه‌هایی برای آمایش مساجد در تهران و بقیه کشور اجرا شده، اما هنوز آمار قطعی از تعداد مساجد در تهران ارائه نشده است.
بنیاد هدایت که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کند، مدعی است ۱,۶۲۰ باب مسجد در استان تهران وجود دارد که حدود ۱۵۰ مورد از آن‌ها غیرفعال هستند.
در گزارش مرکز رصد فرهنگی کشور، تعداد مساجد تهران ۳,۴۵۱ باب عنوان شده است.
از سوی دیگر، دبیر شورای ساماندهی، توسعه و گسترش مساجد شهرداری تهران می‌گوید شهر تهران بیش از ۲,۱۰۰ مسجد دارد.
لینک نمودار
اما معنی این تعداد مسجد به نسبت جمعیت تهران چیست و مساجد چه مقدار از سطح شهر را اشغال کرده‌اند؟
بر اساس برآوردهای شهرداری تهران، جمعیت شهر تهران در حال حاضر ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است. اگر آمار مسئول ساماندهی مساجد شهرداری تهران، یعنی ۲,۱۰۰ مسجد را مبنا قرار دهیم، نرخ دسترسی به مسجد در شهر تهران ۲۲/۳ مسجد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر محاسبه می‌شود.
پایگاه دادههای باز ایران پیش‌تر، بر اساس آمارهای بنیاد هدایت نرخ دسترسی به مسجد در کل کشور را ۶۵/۲ مسجد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر محاسبه کرده بود.
لینک نمودار
دلیل پایین بودن نرخ دسترسی به مسجد در تهران، در واقع جمعیت متراکم تهران است نه کم بودن مسجد در فضای شهری. چنانکه محاسبات پایگاه دادههای باز ایران نشان می‌دهد، حجم قابل توجهی از مساحت شهر به مساجد اختصاص دارد.
مساجد چه مقدار از سطح شهر تهران را اشغال کرده‌اند؟
محاسبه دقیق سطح اشغال مساجد، نیازمند دادههای دقیق است؛ با توجه به عدم دسترسی به آمار دقیق مساجد در تهران، این مساحت را تنها می‌توان به صورت تقریبی برآورد کرد. با در نظر گرفتن دو فرض این برآورد ممکن خواهد بود؛
فرض اول تعداد ۲,۱۰۰ مسجد بر اساس آمار شهرداری تهران و دوم متراژ مجموعه ساختمان و حیاط مساجد است.
فرض دوم تخمین مساحت دست‌کم ۶۰۰ متر برای هر مسجد در تهران است. پیش‌تر مقام‌های شهرداری تهران در مصاحبه‌های خود به طرح ساخت مساجد کوچک محله در زمین‌های ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری اشاره کرده‌اند. بر همین اساس متوسط سطح اشغال مساجد با احتساب همه فضاهای مرتبط ۶۰۰ متر فرض می‌شود. با این حساب مجموع مساحت مساجد در شهر تهران باید رقمی حدود یک میلیون و ۲۶۰ هزار متر مربع باشد.
علاوه بر این در تهران یک مسجد عظیم وجود دارد که ۶۳۰ هزار متر مربع از مساحت شهر تهران را اشغال کرده است.
با این حساب مجموع مساحت مساجد در تهران، نزدیک یک میلیون و ۸۹۰ هزار متر مربع است که بیش از ۰/۳ درصد مساحت کل شهر را شامل می‌شود. به عبارتی از هر ۳۲۵ متر مربع فضای شهری در پایتخت یک متر مربع به مساجد اختصاص دارد.